بیماری بوسه یا مونونوکلئوز نوعی عفونت مسری است که معمولا به‌سبب ویروس هرپسی اپشتین-بار یا ای.بی.وی (EBV) ایجاد می‌شود. ویروس‌های دیگری هم ممکن است موجب مونونوکلئوز شوند. بیماری بوسه در نوجوانان و جوانان شایع است. افراد مبتلا به این بیماری دچار خستگی، تب و بدن‌درد شدید می‌شوند. در این مقاله، بیشتر با بیماری بوسه و راه‌های تشخیص و درمان آن آشنا می‌شویم. با ما همراه باشید.
بیماری بوسه چیست؟
مونونوکلئوز یا تب غده ای نوعی عفونت ویروسی به‌شدت مسری است که بیشتر نوجوان و جوانان را درگیر می‌کند، اما کودکان هم ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. معمولا ویروس اپشتین-بار و عفونت‌های خاص موجب مونونوکلئوز می‌شوند. از آنجایی که این بیماری به‌راحتی با مایعات بدن مثل بزاق منتقل می‌شود، بیماری بوسه هم نامیده شده است.
مونونوکلئوز در بیشتر افراد جدی نیست و خودبه‌خود و بدون درمان از بین می‌رود. بااین‌حال خستگی، بدن‌درد و سایر علائم شدید ممکن است رفتن به مدرسه یا محل کار و انجام فعالیت‌های روزانه را دشوار کنند. در صورت ابتلا به این بیماری، ممکن است حدود یک ماه احساس مریضی کنید.
علت مونونوکلئوز
حدود ۹۰درصد موارد ابتلا به بیماری بوسه ناشی از ویروس اپشتین-بار هستند. بااین‌حال ویروس‌ها و عفونت‌های خاص دیگر هم می‌توانند موجب بیماری بوسه شوند، از جمله:
- آدنوویروس؛
- سایتومگالوویروس؛
- هپاتیت آ (A)، هپاتیت ب (B) و هپاتیت سی (C)؛
- ویروس کمپلکس هرپس؛
- ویروس ایدز؛
- روبلا؛
- توکسوپلاسموز.
ویروس اپشتین-بار
ویروس اپشتین بار نوعی ویروس هرپس است. هرچند ویروس اپشتین بار می‌تواند از طریق روابط جنسی منتقل شود، بیشتر از طریق نوشیدنی‌های مشترک و بوسیدن منتشر می‌شود.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری بوسه هستند؟
احتمال ابتلا به ویروس اپشتین-بار در سن ورود به مدرسه و سن نوجوانی تا جوانی بسیار بیشتر است. معمولا کودکان علائمی ندارند، اما نوجوانان و جوانان دچار علائم مونونوکلئوز می‌شوند. البته هر فردی فارغ از سن‌وسالش ممکن است به مونونوکلئوز مبتلا شود.
زمانی‌که فردی به بیماری مونونوکلئوز مبتلا می‌شود، ویروس تا آخر عمر در گلو و سلول‌های خونی او باقی می‌ماند.
علائم اصلی مونونوکلئوز
مونونوکلئوز علائم مختلفی دارد که ممکن است خفیف تا شدید باشند. این علائم به‌تدریج و حدود ۴ تا ۶ هفته بعد از تماس با ویروس بروز می‌کنند و حدود ۴ هفته یا بیشتر طول می‌کشند. مهم‌ترین این علائم عبارت‌اند از:
- خستگی شدید؛
- تب؛
- گلودرد؛
- ورم
- گره‌های لنفی در گردن، زیربغل یا کشاله ران؛
- سردرد؛
- کاهش اشتها؛
- درد یا ضغف عضلانی؛
- جوش؛
- بزرگ‌شدن طحال یا کبد.
شیوع بیماری بوسه
ویروس‌های عامل مونونوکلئوز بسیار مسری هستند و ممکن است در تماس با مایعات بدن فرد دچار عفونت از جمله بزاق او ویروس را بگیرید. این ویروس‌ها به روش‌های مختلفی منتقل می‌شوند از جمله:
- انتقال خون؛
- سرفه و عطسه؛
- بوسیدن؛
- اشتراک غذا و نوشیدنی یا خوردن غذا از ظرف مشترک؛
- پیوند عضو؛
- تماس جنسی.
هرچند بیماری بوسه خودبه‌خود از بین می‌رود، ویروس در بدن شما باقی می‌ماند. به همین دلیل این افراد معمولا بیشتر از یک بار به بیماری مبتلا می‌شوند. وجود علائم با فعالیت مجدد ویروس اپشتین-بار نادر است، اما می‌توانید ویروس را به دیگران منتقل کنید. همچنین افرادی با سیستم ایمنی ضعیف ممکن است بیشتر از یک بار دچار علائم بیماری شوند.
عوارض بیماری بوسه
علائم مونونوکلئوز به‌تدریج طی ۴ هفته برطرف می‌شود. البته ممکن است احساس خستگی ماه‌ها ادامه داشته باشد. بعضی افراد از رفتن به مدرسه و محل کار خودداری می‌کنند. بزرگ‌شدن طحال و ترکیدن آن یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های مربوط به بیماری بوسه است. طحال در قسمت بالا و چپ شکم قرار دارد و به تصفیه خون کمک می‌کند. با پارگی طحال خون وارد شکم می‌شود. خون‌ریزی داخلی ناشی از پارگی طحال نوعی اورژانس پزشکی است که زندگی فرد را تهدید می‌کند.
برای جلوگیری از پارگی طحال بهتر است تا زمان بهبودی از انجام تمرینات شدید و بلند‌کردن وزنه خودداری کنید.
سایر عوارض بیماری مونونوکلئوز عبارت‌اند از:
- التهاب کلیه؛
- کم‌خونی همولیتیک؛
- مشکل سیستم عصبی مثل آنسفالی و مننژیت؛
- التهاب عضله قلبی؛
- مشکل ضربان قلب؛
- انسداد مسیر هوایی فوقانی.
تشخیص بیماری بوسه
پزشک برای تشخیص بیماری علائم شما را بررسی می‌کند. همچنین بزرگ‌شدن غدد لنفاوی ناحیه گردن و بزرگ‌شدن طحال و کبد را بررسی می‌کند. آزمایش خون نیز برای تشخیص آنتی‌بادی‌ها و گلبول‌های سفیدی استفاده می‌شود که با عفونت مبارزه می‌کنند.
درمان بیماری بوسه
واکسن یا درمان قطعی برای بیماری بوسه وجود ندارد. آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدویروسی که ویروس‌های دیگر را می‌کشند بر مونونوکلئوز اثر نمی‌کنند. بنابراین درمان مونونوکلئوز روی ایجاد احساس بهتر به ازبین‌رفتن علائم تمرکز دارد.
همچنین فرد می‌تواند خودمراقبتی انجام دهد، از جمله:
- استراحت‌کردن: بیماری بوسه فرد مبتلا را خسته می‌کند. خوابیدن به او کمک می‌کند تا با عفونت مبارزه کند.
- نوشیدن مایعات: نوشیدن مایعات فراوان از بی‌آبی بدن جلوگیری می‌کند.
- استفاده از مسکن: داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن مواردی مثل تب، التهاب، سردرد و گرفتگی عضلانی را از بین می‌برند.
- انجام اقدامات تسکین‌دهنده گلو: قرقره آب نمک و مکیدن آبنبات‌های گلودرد ممکن است برای شما مفید باشد.
- پرهیز از ورزش شدید: فعالیت بدنی ممکن است فشار زیادی به طحال بزرگ‌شده وارد کند و موجب پارگی آن شود. در زمان بیماری و تا ۴ هفته بعد از آن از انجام فعالیت‌های شدید خودداری کنید.
پیشگیری از بیماری بوسه
هیچ واکسنی برای مونونوکلئوز وجود ندارد. بهترین راه پیشگیری از مونونوکلئوز رعایت بهداشت فردی است. غذا و نوشیدنی‌هایتان را با افراد مبتلا به بیماری مونونوکلئوز یا افرادی که علائم بیماری ویروسی مثل تب، سرفه، گلودرد یا خستگی دارند شریک نشوید. همچنین دست‌هایتان را مرتب با آب و صابون بشویید.
آینده فرد مبتلا به بیماری بوسه
ممکن است علائم مونونوکلئوز شدید باشند و این بیماری داشتن زندگی معمول را برای فرد مشکل کند. خوشبختانه این علائم به‌تدریج با درمان‌های خانگی بهبود می‌یابند. ممکن است تا چند ماه احساس خستگی کنید. می‌توانید در این مدت با استراحت کافی و مصرف مایعات از خودتان محافظت کنید. همچنین برای جلوگیری از پارگی طحال باید از فعالیت‌های شدید خودداری کنید.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت تجربه بعضی از علائم باید به پزشک مراجعه کنید، از جمله:
- سختی در بلع یا تنفس؛
- سرگیجه یا غش؛
- ضعف شدید عضلانی در بازوها یا پاها؛
- درد بدنی شدید؛
- تب بالای مقاوم؛
- سردرد شدید؛
- درد شدید در بالا و چپ شکم.
بیماری بوسه و بارداری
مادران مبتلا به بیماری بوسه ناشی از ویروس اپشتین-بار معمولا بارداری سالمی دارند. اگر تبی دارید که ممکن است احتمال سقط جنین یا زایمان زودرس را افزایش دهد، به پزشک اطلاع دهید. البته احتمالش کم است که ویروس اپشتین-بار در دوران بارداری یا شیردهی به کودک منتقل شود و کودکان معمولا دچار علائم مونونوکلئوز نمی‌شوند. اگر مونونوکلئوز دوران بارداری ناشی از سایتومگالوویروس باشد، ممکن است روی جنین هم اثر بگذارد و در این مورد باید با متخصص زنان و زایمان صحبت کنید.
شما بگویید
شما چقدر با بیماری بوسه آشنایی دارید؟ آیا تابه حال به این عارضه مبتلا شده‌اید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
