به گزارش خبرنگار مهر، بخش نمایشگاهی شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر (طوبای زرین) عصر سه‌شنبه دهم بهمن ماه با حضور محمود سالاری معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد خراسانی‌زاده مدیرکل هنرهای تجسمی و رییس شورای سیاستگذاری جشنواره تجسمی فجر، دبیران و داوران جشنواره و جمعی از هنرمندان و علاقه مندان در موسسه صبا فرهنگستان هنر افتتاح شد.
در افتتاحیه نمایشگاه طوبای زرین جشنواره شانزدهم هنرمندانی چون کاظم چلیپا، بهمن عبدی، محمدعلی رجبی دوانی، سیدعباس میرهاشمی، نادر قشقایی، حسین عصمتی و … حضور داشتند.
مراسم افتتاحیه نمایشگاه در رواق هنر فرهنگستان هنر آغاز شد و سپس حضار از نمایشگاه بازدید کردند. در طبقه اول موسسه صبا بخش بازار هنر قرار دارد که ۱۱۲ اثر از ۹۳ هنرمند برای فروش جانمایی شده‌اند. در این بخش آثاری از رضا درخشانی، صادق تبریزی، جلال شباهنگی، منوچهر نیازی، نصرالله افجه‌ای، ناصر اویسی، احمدرضا احمدی، کامیار صادقی و … به نمایش گذاشته شده است.
ماجرای قولی که خراسانی‌زاده به کاظم چلیپا داد
در این بخش در حال تماشای آثار بودیم که کاظم چلیپا هنرمند پیشکسوت نقاش را دیدیم. وی که دبیری بخش نقاشی شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر را نیز برعهده دارد، در جمع تعدادی از خبرنگاران قرار گرفت و درباره روشن نگاه داشتن چراغ «تجسمی فجر» و حضورش در این رویداد به عنوان دبیر گفت: این مملکت از دیرباز در مورد هنر فعالیت گسترده‌ای داشته است که با زندگی مردم عجین بوده است. هنر در زندگی مردم این سرزمین جاری است، از ترانه تا سوگواری و ادبیات آن‌ها سیر هنر دیده می‌شود. بنابراین بر اساس این پیشینه و این موضوع که هر سال مسأله فجر انقلاب اسلامی را شاهد هستیم، این جشنواره نیز هر سال برگزار می‌شود.
وی تصریح کرد: هنر ایران با وجود جشنواره هنرهای تجسمی فجر یک نوع رویکرد محتوایی پیدا کرد؛ هرچند ممکن است کمی انحرافات و کم کاری نیز وجود داشته باشد اما نمی‌توان اصل مسأله را کتمان کرد.
چلیپا با بیان این‌که داوران رشته نقاشی را با توجه به حرفه‌ای بودن در کارشان انتخاب کرده است، گفت: برای داوری رشته نقاشی سراغ چهره‌هایی رفتیم که حرفه‌ای، چهره‌های نو و خلاق باشند و من در این راستا، تنها نقش هماهنگ‌کننده داشتم و سعی کردم دخالتی در انتخاب آثار نداشته باشم.
وی با تاکید بر این‌که دنیای هنر امروز وارد بازار و اقتصاد هنر شده است، توضیح داد: امروزه هنر از آن جنبه‌ای که از قرن نوزدهم به آن نگاه می‌شد فاصله گرفته است و به سمت هنر مدرن پیش می‌رود و برخی نیز با خرید آثار هنرمندان سودی به جیب می‌زنند اما هنرمند در این عرصه باید سخت کار و مخاطب خود را پیدا کند و این روابط هستند که هنرمند را بالا می‌آورد. امروز در جامعه هنر ایران، بازار هنر و حراج هنری شکل دیگری پیدا کرده است، به نوعی که به اعتقاد من، زمان و دوره شناساندن ارزش هنر محسوب می‌شود، چراکه آثار هنر مدرن در زندگی مردم دیده نمی‌شود. البته آثار هنر مدرن در معماری و لباس مردم دیده می‌شود اما هنرهای دیگر مثل نقاشی چنین شرایطی را ندارند.
چلیپا، رونق بازار هنر را دغدغه مسؤولان و هنرمندان دانست و درباره حضور در «فجر ۱۶» گفت: یکی از دلایل حضور من در جشنواره تجسمی فجر، قولی است که آقای خراسانی‌زاده برای بازگرداندن جایگاه اصلی موزه هنرهای معاصر تهران داده است. الان موزه هنرهای معاصر تهران تنها نمایشگاه‌هایی را برگزار می‌کند و این در حالی است که این موزه باید آثار پیشگامان هنر و گنجینه موزه را به صورت ثابت روی دیوار داشته باشد. مساله دیگر فرهنگ‌سازی برای کودکان و آموزش هنری آن‌هاست که باید برای آن بودجه‌ای تعلق بگیرد تا فرهنگ موزه رفتن و اثر هنری دیدن ایجاد شود.
دبیر رشته نقاشی «تجسمی فجر» بیان کرد: برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره‌هایی نظیر جشنواره هنرهای تجسمی فجر برای به وجود آوردن فرهنگ دانایی و آگاهی نسبت به آن‌چه داریم، است. اگر ما چیزی را که داریم نشناسیم، چیزی به دست نخواهیم آورد و مراقبت هم نمی‌کنیم و آن چیزی که داریم هم از دست می‌دهیم.
احیای بازار هنر پس از وقفه چند ساله در «تجسمی فجر»
در بخش دیگری از نمایشگاه طوبای زرین جشنواره شانزدهم، با محمد خراسانی‌زاده دبیرکل هنرهای تجسمی و رییس شورای سیاستگذاری شانزدهمین جشنواره تجسمی فجر صحبت کردیم. از او درباره بخش بازار هنر که در دوره شانزدهم پس از وقفه‌ای شکل گرفته و سنخیت آن با «تجسمی فجر»، سوال کردیم که توضیح داد: زمانی ما فقط جشنواره برگزار می‌کنیم که تاثیر خاصی بر فضای هنرهای تجسمی ندارد و اصطلاحاً رویکرد گلخانه‌ای دارد و آن‌جا نیازی نیست به بازار هنر توجهی داشته باشیم اما به هر حال، یکی از مولفه‌های تاثیرگذار در هنرهای تجسمی چه در دنیا چه در ایران، آرت‌فرها، اکسپوها، حراجی‌ها و بازارهای هنری هستند که تعیین کننده بخشی از مسیر هنرهای تجسمی هستند البته با توجه به رویکرد ما در جمهوری اسلامی، رویکرد فرهنگی است، طبیعتاً فرهنگ جهت دهنده به هنر است و نمی‌توان به آن بی‌تفاوت بود. بنابراین در گام نخست، بخش بازار هنر را در جشنواره هنرهای تجسمی فجر احیا کردیم و نگاه‌مان این است که هنرمند به سمتی برود تا روی پای خودش بایستد و اثر خوب جشنواره باید بازار خود را پیدا کند.
خراسانی‌زاده افزود: بخش بازار هنر با همکاری تعدادی از نگارخانه‌داران جمع شده است و علاقه‌مند هستیم پای نگارخانه‌ها به جشنواره «تجسمی فجر» به گونه‌ای باز شود که برای آثار خوب و برگزیده و شایسته بازارسازی کنند. البته ما علاقه مند هستیم تا بحث فروش آثار شرکت‌کنندگان در جشنواره را نیز شاهد باشیم.
وی درباره افتتاح نمایشگاه طوبای زرین دوره شانزدهم تجسمی فجر به خبرنگاران گفت: در مجموعه صبا فضای نمایشگاهی بخش رقابتی جشنواره هنرهای تجسمی فجر تا پایان بهمن ماه برقرار خواهد بود که آثار ۱۹ بخش از جشنواره را در این مجموعه شاهد هستیم که ۱۰ بخش رقابتی نیز جزوی از این نمایشگاه است. مهمترین بخش ما بخش رقابتی است که حدود ٧٧١ اثر از ۵۵٠ هنرمند روی دیوار رفته است. کیفیت آثار به زعم داوران بخش‌ها، بسیار خوب است و اعتقاد دارند که در پنج یا شش سال گذشته چنین کیفیتی به چشم نخورده است و این حجم از آثار باکیفیت در کنار هم خیلی جذابیت دارد و از این جهت می‌توان افتخار کرد که فجر انقلاب هنرمندان تجسمی در قله خود ایستاده است.
اکران فیلم‌های منتخب تجسمی در دهه پایانی بهمن ماه
مدیرکل هنرهای تجسمی درباره بخش فیلم‌های مستند جشنواره نیز بیان کرد: دهه آخر بهمن ماه، در موزه هنرهای معاصر تهران شاهد اکران فیلم‌های منتخب هنرهای تجسمی خواهیم بود. در بخش فیلم‌های تجسمی نیز یک اثر، طوبای زرین را دریافت خواهد کرد و رویکرد این بخش تولید فیلم مستند بیشتر برای جریان‌سازی در حوزه هنرهای تجسمی خواهد بود.
وی در مورد بخش دیوارنگاره شهری جشنواره گفت: از بین دیوارنگاره‌های به نمایش درآمده یک اثر برگزیده خواهیم داشت که هزینه اجرای آن نیز به عهده سازمان زیباسازی شهر تهران است و طبق قولی که به ما دادند، سه اثر برگزیده جشنواره نیز روی دیوارهای شهر به نام جشنواره هنرهای تجسمی فجر خواهد رفت.