به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی حوزه هنری، سی و ششمین نشست عصر هنر و اندیشه با عنوان «حماسه در خانه ملاحم» دوشنبه 11 خردادماه با حضور دکتر جلیل القدر برگزار شد. داودی شاعر و نقاش، محمد صمدی گرافیست و کارشناس هنر، ارسلان اوزاده طراح و مدرس هنر به همراه محمدرضا وحیدزاده پژوهشگر هنر و دبیر نشست به بررسی و تحلیل تابلوی پانورامای خرمشهر در موزه دفاع مقدس – نصیر پلنجی پرداختند.
محمدرضا وحیدزاده پژوهشگر هنری در ابتدای این نشست گفت: هنر انقلاب از ابتدای شکل گیری تا به امروز در صحنه های مهم اجتماعی حضور جدی داشت و مانند خرمشهر کار کرد و پانوراما را باید ادامه آن ارزیابی کرد. از همین رویکرد.” اما واقعاً پروژه های بزرگی مانند این کار، چرا آنطور که باید و شاید دیده نشده و جدی گرفته نشده اند؟
پانورامای خرمشهر در سال 1395 به نمایش گذاشته شد که طبق شنیده ها تولید آن 5 سال به طول انجامید اما متاسفانه نمایشگاه آثار مذکور یک سال متوقف شد و به نظر می رسد طبقه بالای موزه دفاع مقدس اینگونه نیست. . یک شغل حتی برخی از کارکنان موزه از این موضوع بی اطلاع بودند.
شنیده می شود طبقه فوقانی موزه دفاع مقدس مورد استفاده مجدد قرار می گیرد و اتفاق دیگری در این موزه می افتد. سوال: چرا کار از ابعاد و اهمیت پانورامای خرمشهر نادیده گرفته می شود؟
محمد صمدی گرافیست و کارشناس هنری ادامه داد: در ابعاد تابلوی پانورامای خرمشهر با تبلیغات حاشیه ای بزرگ تا همین چند روز پیش در تهران اثری وجود داشت و هنوز هم هست اما هیچکس آن را ندیده و حتی خبری از آن نشده است. ” با اخبار مربوط به کسب و کار مواجه شدم و متوجه شدم که اگر آن را به عنوان داده به یک برنامه تحلیلی ارائه کنیم، تکرار برخی کلمات به وضوح دیده می شود. این سخنان یک پروژه ملی، هکتار، متر مربع، خاورمیانه و ترکیه خواهد بود، بنابراین اخبار مربوطه اطلاعات چندانی در مورد نحوه شکل گیری اثر به مردم نمی دهد و شاید همین امر باعث شود پروژه های فوق هنری تولید شده در فضای هنر انقلاب اسلامی دیده شود و باید دیده شود. منفعل نباش
وی افزود: نمی دانم اشتهای پروژه های بزرگ و ملی از چه زمانی در بین مدیران ما پدید آمد و تا کی ادامه خواهد داشت. واقعا کارگردان های ما کجا دوست دارند با کت و شلوار سرمه ای در کنار پروژه های ملی عکس و مصاحبه بگیرند؟
این کارشناس هنری گفت: فکر می کنم هر یک از آثار هنری که با موضوع خرمشهر در ذهنم مانده پروژه بزرگی بود. همه این آثار پیش پا افتاده بودند، اما در فضایی تاثیرگذار تولید شدند، مثلاً در حوزه سینما، «بلمی تا ساحل» اثری ماندگار است که هرگز جاه طلب نیست.
فضای موزه دفاع مقدس برای من خیلی آزاردهنده است
الصمدی ادامه داد: شاید من پانورامای خرمشهر را ندیدم زیرا فضای موزه دفاع مقدس برایم بسیار آزاردهنده است. این موزه از نظر ساخت و ساز، فضا، معماری و … موزه بسیار بدی است به نظر می رسد در زمان ساخت آن ذائقه شدیدی برای فناوری در بین مدیران و طراحان وجود داشته است. استفاده بیش از حد غیرمنطقی و غیرمنطقی از نور و فناوری های نه چندان جدید که از ابزارهای بسیار قابل مشاهده در موزه دفاع مقدس هستند.
وی افزود: تعدادی موزه دفاع مقدس در سراسر کشور ایجاد کرده ایم که هیچکدام از آنها استانداردهای موزه هنرهای معاصر را ندارند. استاندارد موزه هنرهای معاصر در طول سال ها و با ظهور فناوری های مختلف تکرار نشده است. عجیب است که قبل از ساخت هر موزه تعدادی از افراد برای تحقیق به کشورهای مختلف می رفتند اما پس از بازگشت نتیجه خوبی نگرفتند.
به طور خلاصه، آنچه در نقاشی های جنگ می بینیم، لزوماً جنگ و کشتار نیست
وحیدزاده گفت: برخی آثار انقلاب اسلامی را با آثار هنرمندان انقلابی مانند انقلاب مکزیک مقایسه می کنند، اما این مقایسه به نظر من درست نیست. آثار هنرمندان انقلاب اسلامی برای مردم اهمیت خاصی قائل است و این معیار در آثار هنرمندان دیگر انقلاب ها دیده نمی شود. این آثار نگاه محترمانه ای به مردم دارند و به آنها عزت می بخشند. برخلاف نمونه‌های دیگری که در آن مردم به تولید انبوه می‌رسند و گاه به ابزار و وسیله‌ای برای رسیدن به هدفی دیگر تقلیل می‌یابند، این عنصری است که توسط خود نمر و دیگر دوستان نقاشش در هنر انقلاب اسلامی ایران پایه‌گذاری شده است. اما عنصر مذکور را در پانورامای خرمشهر غایب می دانم.
دکتر علی داودی شاعر و نقاش گفت: جنگ قدیمی ترین پدیده در بین جوامع بشری است. تا چند دهه پیش انسان و جنگ با هم همزیستی داشتند و به همان اندازه که زندگی داریم مرگ داریم و بخشی از مرگ ناشی از جنگ است، بنابراین آثار جنگی جزو قدیمی ترین آثار هنری هستند. در همه این آثار شاهد درگیری و قتل هستیم، اما پشت صحنه و نتیجه نهایی این قتل چیست؟ در مقایسه آثار هنری چینی و آفریقایی، با دو تمدن متفاوت با قهرمانانشان آشنا می شویم. در مورد ایران هم همینطور است.
وی افزود: ناصر بالانجی برجسته ترین هنرمند هنر جنگ و انقلاب است. در حسینیه جماران که بزرگترین سنگر فرهنگی انقلاب اسلامی است تنها یک تابلو داریم و این اثر آقای بالانجی است.
نقاش گفت: نقاشی جنگی داریم. همانطور که تعریف ما از جنگ با جنگ جهانی متفاوت است، گرافیک جنگی ما نیز با نقاشی جنگ جهانی متفاوت است. ما پدیده ای به نام دفاع مقدس داریم که بر اساس آن مسائل دفاعی و قدسی مطرح می شود.
داود می گوید: «به طور خلاصه، آنچه در نقاشی های جنگ می بینیم، با وجود اینکه تعریف جنگ قتل و قتل است، لزوماً قتل و خونریزی نیست. ما با دیدن چهره شهدا در آثار جنگی خود احساس جنگ و کشتار نمی کنیم. وقتی هنر قصد دارد قهرمانی را در ابعاد مختلف عرضه کند، از عناصر هنری استفاده می کند، حتی اگر ویژگی های هنری در تابلوی خرمشهر به چشم نیاید. این اثر تنها نمایشی از یک واقعه تاریخی به نام آزادسازی خرمشهر و تأثیرگذاران آن است و حضور توریستی آنها در یک اثر هنری ظاهر می‌شود، چرا که در آن به عنوان تابلوی نقاشی جایی برای مردم وجود ندارد. نقاش در خلق این اثر قصد دارد از تکنولوژی موجود و حداقل امکانات استفاده کند.
منظره نگاری خرمشهر به عنوان یک کار تاسیساتی ایرادات زیادی دارد
وحیدزاده گفت: به نظر می رسد تابلوی فاخر پانورامای خرمشهر می خواهد با ارتباط با فناوری های جدید بر حیرت و حیرت خود بیفزاید. آیا خالق آن در این کار موفق بوده و توانسته از تکنیک هایی که مطالعه می کنیم به خوبی استفاده کند و همگام با رویدادهای هنری و هنری روز باشد؟
ارسلان عیوزاده، طراح و مدرس هنر گفت: اساساً وقتی اثری مانند تابلوی پانوراما خرمشهر را بررسی می‌کنیم و تکنیک به کار رفته در خلق آن را می‌بینیم، متوجه می‌شویم که از نظر استفاده از این اثر علمی جدید که امروزه تعریف می‌شود، انتظار بیشتری از این کار داشته باشید
وی افزود: اگر بخواهیم به تابلوی خرمشهر به صورت یک تصویر ترکیبی نگاه کنیم، شاهد مشکلات زیادی خواهیم بود. با تمرکز بر اجزای این اثر، با اثری روبرو هستیم که از قوانین فیزیک در برابر قوانین فیزیک استفاده می کند. من همیشه می گویم که اگر می خواهید یک اثر سورئال خلق کنید، به قوانین فیزیک نیاز دارید تا بتوانید حقایق اثر و رویداد مورد نظر را ببینید. در واقع، بسیاری از مضامین و رویدادهای ارائه شده در فیلم ها درست نیستند، بلکه به طور سنتی به شکلی باورپذیر بیان می شوند.
این طراح گفت: اتفاقات زیادی در پانورامای خرمشهر افتاده است و اساسا نحوه اجرا و تعامل هنرمند با آن بسیار متفاوت است.
جنبه نمادین و معنوی در تابلوی خرمشهر به چشم نمی خورد
وحیدزاده گفت: پس از شنیدن صحبت های کارشناسان، بین متن و فرامتن نقاشی پانوراما خرمشهر رفت و آمد می کنم. از طرفی اثر فوق را از نظر شرایط خلق آن خوب می دانم اما از طرف دیگر از ایشان و خالقش توقعی دارم. این اثر تصویری مربوط به یک دوره تاریخی است و از مکانی به نام خرمشهر توسط هنرمندی به نام نصیر پلنجی صحبت می کند. همانطور که داودی گفت، ناصر بالانجی یکی از مهم ترین هنرمندان تاریخ انقلاب ماست و با ایجاد تصویر، تصویری ذهنی از مفاهیم ایثار و شهادت برای نسل ما و بالا بردن توقعات در بین مردم ایجاد کرد. . وی در مصاحبه های خود تفاوت آثاری مانند تابلوی پانوراما خرمشهر را با دیگر آثار هنری در توجه به نمادگرایی و معنویت دانست. به عنوان کسی که به فرم اهمیت می دهد و با نحوه خواندن نمادین در یک اثر هنری آشناست، هیچ نماد و معنویتی در این اثر نمی بینم. حتی با پراکندگی شخصیت‌ها روی سطح تأثیر چشمم، نمی‌تواند نقطه کانونی باشد و برخلاف ادعای مطرح شده، حضور، ظاهر و باطن را نمی‌بینم.
نصیر بالانجی می گوید که در زمان نقاشی مسجد خرمشهر 23 سال داشت. پس از آزادسازی خرمشهر با مدافعان شهر خرمشهر قرارداد بست و گفت در این شهر فعالیت خواهم کرد. من نقاش هستم و می توانم نقاشی بکشم و در آن روزهای پرتلاطم که شهر زیر آتش دشمن بود، کنار دیوارهای مسجد خرمشهر ایستادم و مناظر زیبایی خلق کردم که بخشی از تاریخ و هویت ملی ما شد.
تایگر که در زمان ایجاد پانورامای خرمشهر 57 سال داشت چگونه با توشه ای از تخصص و دارایی های هنری خود نتوانست انتظارات مخاطب فعلی خود را برآورده کند؟
محمد الصمدی گفت: نماد و معنویتی مثل شما در تابلوی خرمشهر نمی بینم. اساساً چنین اثری برای رساندن پیام خود نیازی به کشیدن پرتره افراد شناخته شده ندارد. در سخنان آغازین خود از فرمول پروژه ملی استفاده کردم. مسئولان معتقدند هر اثری با موضوع ملی یک پروژه ملی است اما اینطور نیست. پروژه ملی مختصات خود را دارد و خالق باید در اجرای آن از همه توانمندی های ملی بهره ببرد و نگاهی متمدنانه داشته باشد تا در تاریخ و فردا اثرگذاری حرفه ای داشته باشد. ما این مختصات را در کاری که به دنبال آن هستیم نمی بینیم.
وی افزود: آثار هنری به سه دلیل فضای انقلابی ایجاد می کند. برخی از این آثار با نیت خالص و برای اشیای مقدسی تولید شده اند که رسالت جداگانه ای دارند. در بین کسب و کارهای ذکر شده، کسب و کارهای قوی و ضعیف داریم.
برخی آثار هنری دیگر برای مردم ایجاد شده است. هدف از تولید این آثار جذب هر چه بیشتر افراد است. این کسب و کارها نیز نقاط قوت و ضعف خود را دارند.
دسته سوم آثار هنری برای مدیران و مشتریان، رزومه و گزارش کار ایجاد می شود. در بین این آثار قوی و ضعیف دیده می شود.
من این تابلوی خرمشهر را در فرمول خود قرار دادم، فکر می کنم این اثر برای مدیران ساخته شده است. این شبهه با خواندن مصاحبه های نصیر پلنجی در من تقویت شد.
این گرافیست گفت: برخی مناطق محل بازی هنرمندان انقلاب اسلامی نیست. نوع بشر در عصر خمینی در بسیاری از اشکال جا نیفتاد. این جور چیزها در سلام فرمانده گنجانده نشده است، اما چون بحث ما این نیست، وارد موضوع آن هم نمی شوم. هیچکس به برندهای ساخته شده از جبهه فرهنگی انقلاب برای آینده فکر نمی کند. هیچکس نمی تواند تصور کند که خلاصی از انگ بی ذوقی نسبت به آثار هنرمندان انقلاب چقدر سخت بود.
الصمدی گفت: ما وارد یک بازی دو طرفه مضحک بین اخراج شده و جدایی نادر با سیمین شدیم. آن زمین، زمین بازی هنرمند انقلاب اسلامی نیست.
وی ادامه داد: تکان دهنده ترین مسلک هایی که در فضای شیعه به ما گفتند هنوز تمام نشده است. این سخنان در طول تاریخ به راحتی به گوش ما رسیده است، اما هنرمندان فعلی ما معتقدند برای اینکه بتوانند پیام خود را به نسل های آینده منتقل کنند، باید از روش هایی که هالیوود تعیین کرده است استفاده کنند. هنر ما با روش های جدید تعریف شده برای رساندن پیام در حال فرسایش است.
این کارشناس هنری گفت: کاظم چلیپا اثری منحصر به فرد به نام بسیجی دارد که ماهی یک بار به آن نگاه می کنم و با خودم می گویم چلیپا در زمان کشیدن این اثر چگونه بوده است. اثر فوق می تواند سطحی برای ترسیم هنرمندان انقلاب باشد.
علی داودی نقاش و شاعر ادامه داد: فتوشاپ و گوگل فناوری را توسعه داده اند و من مخالف استفاده از فناوری های روز نیستم، اما برخی از دوستان ایده آل نگاه بسیار ویژه ای به فناوری های روز دارند تا پیام خود را به گوش مردم برسانند.
وی افزود: فکر نمی‌کنم عظمت کار نصیر پلنجی را ببینم زیرا کار او با همه ایراداتش کار بسیار سنگینی است، اما معتقدم چنین آثاری با وجود عظمتی که دارند تصویرسازی هستند نه نقاشی. نقاشی اساسا چیز دیگری است.
نقاش پرسید: آیا آزادسازی خرمشهر برای ما یک رویداد باشکوه و غرورآفرین ملی است یا خیر؟ آیا باید به آن به عنوان یک حادثه تاریخی در خیابان نگاه کنیم؟
اگر عکس پانورامایی مثل خرمشهر برای خروج مردم از ورزشگاه ایجاد می شد، زیاد به آن اعتراض نمی کردیم، اما کشیدن چنین تصویری از خرمشهر دقت می خواهد.
داود در پایان این نشست تاکید کرد: طبق آنچه گفتم حتی اگر تمام قواعد نقاشی رئالیستی در تابلوی پانوراما خرمشهر دیده می شد، این اثر نمی توانست ابعاد مختلف آزادی خرمشهر را به نمایش بگذارد. . یک روز نصیر پلنجی گفت که در مرکز داستان قرار دارد و صحنه‌های فوق‌العاده‌ای را روی دیوارهای مسجد خرمشهر خلق کرده است، اما روزی دیگر به کشوری سفر کرده و از یک مدل پانوراما در آنجا الگو گرفته تا اثری خلق کند. این تفاوت آثار آن هنرمند در دوره های زمانی مختلف است. در دوره دوم ایمان هنرمند تغییر کرد و هنر چیزی جز ایمان نشد.