چندی پیش در سایت‌های مختلف اعلام شد که ترانه علیدوستی، ستاره سینمای ایران، به بیماری سختی مبتلا شده است و معلوم نیست که بیماری او چیست. اما بعد مشخص شد بیماری ترانه علیدوستی بیماری سندرم درس (DRESS) است. می‌دانید این سندرم چیست؟ هرآنچه را بخواهید درباره این بیماری بدانید، در این مقاله برایتان گفته‌ایم. با ما همراه باشید.
سندرم درس (DRESS) چیست؟
سندرم درس (DRESS مخفف عبارت لاتین «واکنش دارویی با ائوزینوفیلی و علائم سیستمیک» است) که سندرم حساسیت بیش از حد به دارو هم نامیده می‌شود، نوعی واکنش شدید بدن به برخی از داروهاست.
پزشکان متخصص این نوع حساسیت را نوع چهارم واکنش‌های حساسیتی شدید دارویی می‌دانند. در واقع این سندرم پوست و اندام‌های دیگر را درگیر می‌کند و نرخ مرگ‌ومیر آن حدود ۱۰درصد است.
بیماری سندرم درس بسیار نادر است و معمولا از هر هزار تا ده‌هزار نفر فقط یک نفر به این سندرم مبتلا می‌شود. این بیماری معمولا ۲ تا ۶ هفته پس از قرارگرفتن فرد در معرض دارویی که به آن حساسیت دارد شروع می‌شود.
علل ابتلا به سندرم درس
سندرم درس نوعی واکنش حساسیتی شدید تأخیری لنفوسیت‌های تی (T) به برخی داروهاست. در واقع سیستم ایمنی بدن به دارویی خاص بیش از حد واکنش نشان می‌دهد و لنفوسیت‌های تی فعال می‌شوند و سیتوکین ترشح می‌کنند. داروهای بسیاری وجود دارند که موجب بروز سندرم درس می‌شوند از جمله:
- داروهای ضدتشنج؛
- داروهای ضدویروس؛
- آنتی‌بیوتیک‌ها؛
- آلوپورینول (زیلوپریم)؛
- مکزیلتین (مکسیتیل)؛
- داروهای تثبیت‌کننده خلق‌وخو و ضدافسردگی‌ها؛
- عوامل بیولوژیکی.
طبق شواهد، عوامل دیگری هم در ایجاد سندرم درس نقش دارند از جمله:
- نقش ژنتیک در ابتلا به سندرم درس؛
- ناتوانی کبد در سوخت‌وساز برخی از داروهای خاص؛
- فعال‌شدن دوباره ویروس‌های خاص مانند ویروس اپشتین-بار (EBV) یا ویروس هرپس انسانی ۶ (HHV6).
علائم سندرم درس
برخی از افراد ممکن است سندرم درس را نوعی واکنش چندسیستمی به دارویی خاص بدانند، زیرا سندرم درس سبب بروز علائم متفاوتی می‌شود. در واقع سندرم درس وقتی رخ می‌دهد که تعداد ائوزینوفیل‌های گلبول‌های سفید خون به‌شدت افزایش می‌یابد و علائم معمولا گسترده و متفاوتی بروز می‌کنند. دقیقا به همین دلیل است که نام سندرم درس را واکنش دارویی با ائوزینوفیلی و علائم سیستمیک گذاشته‌اند.
علائم معمولا پس از چند روز یا ۲ تا ۶ هفته بعد از قرارگرفتن در معرض دارو بروز می‌کنند. بعضی از علائم خاص سندرم درس عبارت‌اند از:
- تب؛
- بثورات پوستی یا جوش؛
- ائوزینوفیلی؛
- لنفوسیتوز آتیپیک؛
- تورم غدد لنفاوی؛
- التهاب اندام های داخلی.
تشخیص سندرم درس
سندرم درس به شکل‌های مختلفی بروز می‌کند و علائم آن گاهی شبیه بیماری‌های دیگر مانند سلولیت، هپاتیت، لوپوس اریتماتوس سیستمیک است و به همین دلیل احتمال تشخیص اشتباه این بیماری وجود دارد. با مشاهده علائم زیر می‌توان گفت که بیمار به سندرم درس مبتلا شده است:
- سابقه بستری‌شدن در بیمارستان؛
- راش پوستی حاد؛
- واکنش حساسیتی مرتبط با دارو؛
- تب بیشتر از ۳۸ درجه سانتی‌گراد؛
- بزرگ‌شدن غدد لنفاوی حداقل در دو نقطه از بدن؛
- درگیری حداقل یکی از اندام‌های داخلی؛
- ناهنجاری در شمارش سلول‌های خونی.
درمان سندرم درس
بیماری ترانه علیدوستی، نام این سندرم را سر زبان‌ها انداخت اما باید بدانید که هشیاری و تشخیص زودهنگام و قطع فوری دارو از مهم‌ترین عوامل درمان این سندرم حساسیت دارویی است. این روش ممکن است برای رفع علائم و هرگونه ناهنجاری‌های خونی و همچنین پیشگیری از پیشرفت بیماری کافی باشد.
پس از این مرحله، درمان بیشتر حالت حمایتی دارد و بیماری مهار و علائم تسکین داده می‌شود. مواردی که برای مهار این بیماری انجام می‌شوند عبارت‌اند از:
- مصرف مایعات؛
- تنظیم دمای بدن؛
- تغذیه مناسب؛
- مراقبت از زخم و مهار عفونت.
سایر اقدامات مراقبتی بستگی به اندام‌هایی دارد که گرفتار علائم سندرم درس شده‌اند.
پرکاربردترین داروی درمان این بیماری کورتیکواستروئیدهای سیستمیک هستند. بااین‌حال هنوز در خصوص مقدار و زمان مصرف این دارو اتفاق‌نظر وجود ندارد.
محققان در تحقیقی که سال ۲۰۱۴ انجام دادند، دریافتند کورتیکواستروئیدهای سیستمیک برای مهار این بیماری در مراحل اولیه بروز سندرم ایدئال‌اند. البته ۴ سال بعد در سال ۲۰۱۸، مشخص شد ترکیبی از پالس‌تراپی کورتیکواستروئیدی و کورتیکواستروئیدهای خوراکی درمانی موثرتر برای این بیماری است. از دیگر درمان‌های مناسب بیماری سندرم درس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصرف سرکوب‌کننده‌های سیستم ایمنی مانند سیکلوسپورین؛
- کورتیکواستروئیدهای موضعی برای تسکین بثورات پوستی؛
- ایمونوگلوبولین داخل وریدی؛
- پلاسمافرزیس.
بهبود و پیشگیری سندرم درس
طبق برخی از تحقیقات، دوره درمان و بهبود بیشتر افراد مبتلا به سندرم درس کمی طولانی است و ممکن است این بیماری بارها عود کند یا حتی فرد مبتلا گرفتار عوارض خودایمنی شود. بااین‌حال بررسی‌های دیگر حاکی از این بوده‌اند برای پیشگیری از عود دوباره این بیماری یا ایجاد بیماری‌های خودایمنی مصرف کورتیکواستروئید باید به‌تدریج کاهش یابد.
افرادی که به سندرم درس مبتلا می‌شوند، باید از دارویی که موجب این نوع واکنش شدید حساسیتی شده است، پرهیز کنند و اگر به‌دلیلی پزشک آن دارو را برای آنها تجویز کرد، درمان جایگزین بخواهند.
دانشمندان هنوز در حال بررسی و یافتن راهکارهایی برای پیشگیری یا کاهش احتمال بروز این واکنش‌های حساسیتی شدیدند.
عوارض و پیچیدگی‌های ناشی از سندرم درس
افراد مبتلا به سندرم درس حتی پس از بهبودی نیز ممکن است مدت‌ها با عوارض آن دست به گریبان باشند. صدمه دائمی به برخی از اندام‌ها و ایجاد اختلالات خودایمنی برخی از این عوارض‌اند. تحقیقی در سال ۲۰۱۵ حاکی از این بود که بیشتر افراد مبتلا به سندرم درس پس از درمان، به بیماری‌های دیگری مبتلا شده بودند. در واقع ابتلا به بیماری‌های مربوط به تیروئید چون هاشیموتو، گریو و تیروئیدیت بدون درد شایع‌ترین عوارض طولانی‌مدت بیماری سندرم درس هستند.
همچنین وقتی اندامی صدمه ببیند، بسته به اینکه کدام اندام باشد، فرد دچار عوارض طولانی‌مدت آن می‌شود. مثلا افرادی که سندرم درس به کبدشان صدمه می‌زند، ممکن است مجبور به پیوند کبد شوند. یا افرادی که بیماری‌های کلیوی زمینه‌ای دارند، ممکن است مجبور به انجام همودیالیز طولانی‌مدت شوند.
ابتلا به بیماری‌های عفونی یکی دیگر از عوارض شایع مرتبط با سندرم درس است. طبق تحقیقی در سال ۲۰۱۳، افراد مبتلا به سندرم درس که با تجویز داروهای کورتیکواستروئید درمان می‌شوند، ممکن است در معرض ابتلا به بیماری‌های عفونی مانند هرپس و ذات‌الریه باشند.
کلام آخر
سندرم درس که این روزها با پخش‌شدن خبر بیماری ترانه علیدوستی توجه افراد را جلب کرده، سندرمی پیچیده و گاهی مرگبار است و فرد مبتلا باید تحت درمان اورژانسی قرار بگیرد. تشخیص و اقدام به درمان سریع برای توقف پیشرفت این بیماری و پیشگیری از صدمات بیشتر به بدن و حتی مرگ ضروری و مهم است.
آیا تابه‌حال نام این سندرم را شنیده بودید؟ اگر اطلاعات بیشتر یا تجربه‌ای شخصی در خصوص این بیماری دارید، لطفا تجربه‌تان را به اشتراک بگذارید تا مخاطبان این مقاله با این سندرم آشنایی بیشتری پیدا کنند.
