آبله میمون چیست؟ همه چیز در مورد علائم، خطرات و نحوه انتقال آنها

آبله در روزهای اخیر سر و صدای زیادی به پا کرده است و اخیرا مواردی از آن در اروپا، آمریکا، کانادا و استرالیا گزارش شده است. سازمان جهانی بهداشت دو روز پیش با اطلاع رسانی به مراکز بهداشتی و متخصصان مربوطه از علائم مرتبط با این بیماری نسبت به این بیماری هشدار داد. البته باید توجه داشت که درمان این بیماری آسان و حتی خفیف تر از آبله است.

آبله میمون چیست و از کجا می آید؟

آبله میمون یک بیماری ویروسی است که از حیوانات به انسان منتقل می شود و علائمی شبیه آبله دارد. با این حال، سازمان جهانی بهداشت نیز اعلام می کند که این بیماری خفیف تر از آبله است و با داروهای آبله به راحتی و حتی سریعتر قابل درمان است.

پس از ریشه کنی آبله در سال 1980 و قطع واکسیناسیون، آبله میمون در انظار عمومی ظاهر شد. این یکی از مهم ترین ارتوپاکس ویروس ها است و بیشتر در مرکز و غرب آفریقا و نزدیک جنگل های استوایی یافت می شود. با این حال، این بیماری اخیراً به شهرها گسترش یافته است، جایی که جوندگان و نخستی‌سانان میزبان این بیماری بوده‌اند.

پاتوژن آبله میمون

ویروس آبله دارای دو باند و متعلق به جنس Orthopoxvirus و خانواده Poxviridae است. این ویروس دو شاخه مهم در آفریقای مرکزی – یا حوزه کنگو – و غرب آفریقا دارد. بر اساس داده های تاریخی این بیماری، شاخه آفریقای مرکزی بیماری جدی تری دارد و به راحتی قابل انتقال است.

چه حیواناتی میزبان آبله میمون هستند؟

تا به امروز گونه های مختلفی از حیوانات که ویروس آبله میمون را منتقل می کنند شناسایی شده اند. سنجاب های بند ناف، سنجاب های درختی، موش های سست گامبیایی، موش های خواب زمستانی، پستانداران غیر انسانی و سایر گونه ها میزبان ویروس هستند. این ویروس هنوز ناشناخته است و مطالعات بیشتری برای درک بهتر آن مورد نیاز است.

اپیدمی آبله میمون

آبله میمون اولین بار در سال 1970 در جمهوری کنگو مشاهده شد. این مورد مربوط به پسر بچه 9 ساله ای است که دو سال پیش تشخیص داده شد به آبله مبتلا شده است.

از آن زمان، بیشتر موارد در جنگل‌های استوایی و مناطق حومه شهر، به‌ویژه در جمهوری کنگو گزارش شده است. علاوه بر این، موارد ابتلا در انسان از آن زمان افزایش یافته است و در آفریقای مرکزی و غربی شیوع بیشتری دارد.

از سال 1970، موارد انسانی آبله میمون در 11 کشور آفریقایی از جمله جمهوری کنگو، گابن، ساحل عاج، لیبی، نیجریه، سیرالئون، کامرون، آفریقای مرکزی و بنین گزارش شده است.

در سال 1996، یک اپیدمی آبله میمون در کنگو با میزان مرگ و میر کمتری شیوع پیدا کرد، اما این ویروس نرخ حمله بیشتری به بدن داشت. از سال 2017، نیجریه نیز با 500 مورد مشکوک و 200 مورد گزارش شده، با نرخ مرگ و میر 3 درصد، اپیدمی گسترده ای را تجربه کرده است.

اگرچه این بیماری در آفریقای مرکزی و غربی شایع تر است، آبله میمون از اهمیت ویژه ای برخوردار است و می تواند کل جهان را تحت تاثیر قرار دهد. در سال 2003، اولین شیوع آبله میمون در خارج از آفریقا و ایالات متحده رخ داد که توسط سنجاب‌های خانگی که از غنا وارد ایالات متحده شده بودند در موش‌های شل گامبیایی و موش‌های خفته زمستانی منتقل شد. این همه گیری منجر به شیوع 70 مورد در ایالات متحده شده است.

آبله چندین بار توسط مسافرانی از نیجریه به فلسطین اشغالی، بریتانیا، سنگاپور و ایالات متحده منتقل شد. این بیماری از 16 می امسال در بسیاری از کشورهای دیگر دیده شده است. در حال حاضر مطالعاتی برای درک بهتر ساختار و منبع ویروس و نحوه انتقال آبله میمون در حال انجام است.

آبله میمون چگونه منتقل می شود؟

آبله می تواند از طریق تماس مستقیم با خون، مایعات بدن یا غشاهای مخاطی حیوان آلوده منتقل شود. شواهد موجود در آفریقا نشان می‌دهد که این بیماری توسط سنجاب‌های بند ناف، سنجاب‌های درختی، کیسه‌داران گامبینس، موش‌های خواب زمستانی، پستانداران غیر انسانی و سایر گونه‌ها منتقل می‌شود. منشا این بیماری هنوز ناشناخته است، اما محققان بر این باورند که جوندگان ممکن است منشا آبله میمون باشند.

یکی دیگر از راه های انتقال این بیماری، مصرف کمتر گوشت پخته شده حیوانات بیمار است و افرادی که در نزدیکی و در مناطق جنگلی زندگی می کنند بیشتر در معرض ابتلا به آبله میمون با حیوانات آلوده هستند.

آبله میمون نیز از طریق تماس نزدیک با اشیاء آلوده، ترشحات ریوی و تماس با پوست منتقل می شود. انتقال قطرات معمولاً مستلزم تماس طولانی مدت و چهره به چهره است که متخصصان بهداشت، خانواده ها و سایر افراد نزدیک به فرد را در معرض خطر بیشتری قرار می دهد.

تا به امروز، سریال آبله میمون افزایش یافته و طولانی ترین سری نه موردی به یک نفر رسیده است. این ممکن است به دلیل کاهش ایمنی گله با قطع جهانی واکسیناسیون آبله باشد.

آبله از مادر به جنین و کودک نیز منتقل می شود. انتقال بیماری به جنین می تواند باعث آبله میمون مادرزادی در کودک شود. مشخص است که این بیماری از طریق تماس فیزیکی نزدیک منتقل می شود، اما انتقال آن از طریق تماس جنسی هنوز ناشناخته است و نیاز به مطالعات بیشتری است.

علائم بیماری آبله میمون چیست؟

دوره کمون آبله میمون بین 6 تا 13 روز از زمان ابتلا تا شروع علائم است که می تواند بین 5 تا 21 روز طول بکشد. این بیماری به دو دوره تقسیم می شود:

• دوره تهاجم ویروس که معمولا از روز اول تا پنجم ویروس ظاهر می شود، با تب، سردرد شدید، لنفادنیت، کمردرد، دردهای عضلانی و خستگی مفرط همراه است. التهاب غدد لنفاوی علامت اصلی آبله میمون است که زودتر از سایر بیماری ها خود را نشان می دهد.
• درماتیت ناشی از این بیماری یک تا سه روز پس از ظاهر شدن تب بیمار رخ می دهد. تاول های آبله میمون معمولاً روی صورت و سایر اندام ها متمرکز می شوند و کمتر در بدن بیمار دیده می شوند. آکنه عمدتاً 95 درصد از صورت، 75 درصد از کف دست ها و بین انگشتان پا، 70 درصد از غشای دهان، 30 درصد از اندام های تناسلی و 20 درصد از چشم ها را درگیر می کند.

آبله مرغان بیماری است که اغلب در فرد مبتلا محدود کننده است و علائم آن به مدت دو تا چهار هفته در بدن باقی می ماند. موارد شدید در کودکان بیشتر دیده می شود و شدت آن به نوع عفونت و سلامت بدن بستگی دارد.

درمان آبله میمون چیست؟

درمان بالینی آبله میمون باید زیر نظر متخصصان انجام شود و تا پایان علائم بیماری، کنترل عوارض آن و پیشگیری از مشکلات بعدی در فرد ادامه یابد. بیماران برای حفظ سطح سالم مواد مغذی در بدن خود نیاز به نوشیدن مقادیر کافی مایعات و غذا دارند. داروی ضد ویروسی Tecovirimat ابتدا برای درمان آبله تجویز شد و اکنون مجوز آن را در سال جاری برای درمان آبله میمون توسط انجمن پزشکی اروپا (EMA) دریافت کرده است.

لازم به ذکر است که روش مدرن درمان آبله میمون باید زیر نظر پزشک انجام شود و اطلاعات بالینی آن برای مطالعات بعدی ثبت شود.

آیا واکسنی برای آبله وجود دارد؟

مطالعات نشان می دهد که واکسن آبله تا 85 درصد در پیشگیری از آبله میمون موثر است. به همین دلیل، افرادی که واکسن اولیه آبله را دریافت کرده اند، کمتر دچار عفونت می شوند. اگر فردی واکسن آبله را دریافت کرده باشد، در ناحیه بالای بازو دچار عفونت شده است که نشانه آبله است.

متأسفانه، واکسن‌های اولیه آبله در حال حاضر در دسترس عموم نیستند و فقط در دسترس پرسنل آزمایشگاه، پزشکان و متخصصان بهداشت هستند تا از آنها در برابر ویروس استخوان محافظت کنند. در سال 2019، واکسن جدیدی برای جلوگیری از آبله میمون تایید شد. این واکسن در دو دوز کامل شده و هنوز در مقادیر بسیار محدود موجود است.

چگونه از آبله میمون پیشگیری کنیم؟

افزایش آگاهی از علل ابتلا به آبله میمون و افزایش آگاهی عمومی در مورد نحوه پیشگیری از آن، راهبرد اصلی سازمان بهداشت جهانی برای کاهش بروز این بیماری است. در حال حاضر مطالعاتی برای بررسی اثر واکسیناسیون بر کنترل آبله میمون در حال انجام است.

کاهش خطر انتقال از فردی به فرد دیگر

در طول شیوع آبله میمون از تماس مستقیم با افراد آلوده خودداری کنید. با این حال، متخصصان بهداشت، اعضای خانواده و عزیزان در معرض خطر بیشتری هستند. پزشکان، پرستاران و سایر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی باید از روش های بهداشتی برای کنترل بیماری های عفونی پیروی کنند. سازمان بهداشت جهانی مراقبت از افرادی را که قبلا واکسن آبله دریافت کرده اند توصیه می کند.

کاهش آلودگی حیوانات از انسان

اغلب بیماری های عفونی همیشه از حیوانات به انسان منتقل شده اند. در صورت بروز آبله میمون، سعی کنید از تماس محافظت نشده با حیوانات وحشی، به ویژه حیوانات بیمار یا مرده خودداری کنید و به گوشت، خون یا سایر اعضای بدن آنها دست نزنید. همچنین تمام غذاهای گوشتی باید قبل از مصرف کاملا پخته شوند.

رابطه آبله میمون و آبله با یکدیگر چیست؟

شواهد آزمایشگاهی نشان می دهد که آبله میمون بسیار شبیه آبله است که مدت ها پیش از طریق واکسیناسیون ریشه کن شد. آبله راحت‌تر از آبله میمون منتقل می‌شود، میزان مرگ و میر آن تا 30 درصد و بسیار شدیدتر از آبله میمون است.

آخرین مورد آبله در سال 1977 گزارش شد و دو سال بعد با واکسیناسیون جهانی ریشه کن شد. از آنجایی که واکسیناسیون آبله از ابتلا به آبله میمون نیز جلوگیری می کند، کسانی که در آفریقای مرکزی و غربی واکسینه نشده اند در معرض خطر بیشتری هستند.

همچنین از آنجایی که آبله دیگر به طور طبیعی رخ نمی دهد، مراکز درمانی همچنان آمادگی مقابله با آن را دارند. واکسن‌ها و آزمایش‌های تشخیصی جدید برای آبله در حال توسعه هستند تا از انتشار مجدد آن در سریع‌ترین زمان ممکن جلوگیری کنند.

سوالات متداول در مورد میمون آبله